خەڕەم شێرو تاپوو

وەھاران ک ئیڵ بار کەن و لە گەرمەسیر تیەنەو، خەریگیش پا خسێ دۊای ئێڵ ک دی لەبە بار وە پێ کیشانۊن و دی ھەناسێ بڕۊن لە دۊای ئێڵ بی کوان و ڕفە و جل ئەرا خوەی ڕی کرد. خەر ک وەھار لی ھاتۊ ئەرا خوەی ھە لەوەڕیا و ئاگای نەۊ ک خاوەنەگەی ھە تواید بەیتەی بکەید و لە دەسی ڕاھەت بووت.   

خەریش ئەرا خوەی سەرەو ناۊد و ھە لەوەڕیا و تواس، تا گیانی بگرێد لەی وەھارە. خەر لە ناو دووڵێگ ئەرا خوەی مەنە جی و لەوەڕ خوارد و ڕووژ وە ڕووژ قەۊترەک و بۊ و دی لە دەس ماڵبار و کووچبار ڕاھەت بۊ. ڕووژێگ  ڕوۊ ھات و خەر دی، وەلی ھەر چێ تەماشای کرد ئەڵاجەۊ ھات لە ئەی جانوەرە و نەتۊەنس بزانێگ  یە خەریگە یا چ جانەوریگە!. ڕوۊیش چێ ئەرا لای شێر ک سوڵتان جەنگڵە، شێر تا ڕوۊلە دی وەت: ھا فەنباز ھەم ئەرا چە ھاتیدە؟ ڕوۊ کردەو جواو و وەت: کا شێر  چەڕاد بۊشم ئمڕوو چێمە ناو دووڵێگ  و جانەوەر ئەڵاجەوێگ دیم و ئەی جانەوەرە بێ سەڵای ت ھاتیەسە ناو قەڵەمڕوو تو. شێر لە ڕوۊ پرسی ئەی جانەورە ناۊ چەس؟ رۊ وەت: کا شێر ناۊ نیەزانم و تا ئیسەیش ئەی جوور جانەوری لە عومرم نەیمە و لە لی ترسیام بچم ناۊ بپرسم و بزانم ناۊ چەس؟ ھەیە زانم فرە قەۊە و لە گووشەیلەو منیدە خەر لە قاچ قولیشەو ھە جوور خەرە وەلی لەشبار فرە گەورای دێرێد. شێر وەت: زۊکە م بووە ئەوەرەگ ئەی جانەورە دیدە تا بۊنمەی و  بزانم ناۊ چەس و چۊن بێ سەڵای م ھاتیەسە ناو قەڵمڕەو م. ڕوۊش کەفتەو نوای شێر و بردەی ئەرا ناو  دووڵێگ  ک خەرەگە لە ناۊ میلکان گرتۊد. شێر لە دۊرەو نووڕس دی ئەی جانەورە فرە گەوراس و چێشت نەپووڕیای و نەوڵیایگە!. شێر ئەرا یەگ ڕوۊلە نەزانی لە ئەی ئەڵاجەۊەگ دیە و لە لی ترسیاس، ھەی کرد لە خوەی و چێیە و نوا، خەریش وەختی شێر دی کەمێگ لە پڕِگ چی وەلی خوەی لە دەس نەیا و خوەی وە خواردن گیا سەرگەرمەو کرد. شێر تەک داو نوا وەل خەرا دەس کردە قسیە کردن، شێر وەت: ت چ جوورە جانەورێگید و ناود چەس؟ خەریش وەختی زانی ک شێر نیەناسیگەی و نیەزانی ک ئەۊ خەرێگە؛ وەت: وە م ئۊشن خەڕەمشێر !. شێر وەت: لە ئەی دەیشت و دەرە و جەنگلە م سوڵتانم و باندەس ترەک لە م نیە، وەلی ئینگە ت ھاتیدە و ناود لە م فرە سەنگین و گرانترە، بەو تا وەل یەکا مڕ و میشتی بکەیم تا بزانیم کیممان وە زوور ترەکە. خەڕەمشێریش وەت: قەی نەیرید، ھەر چی ت بۊشی لەیوا کەیم. شێر وەختی نووڕس خەڕەمشێر لەیوا ھاتەو جواو لە لای خوەی کەمی ھۊرەو کرد ک ئەگەر وەلیا زووران بگرم و بەیدم لە زەۊ ئمجا دی بایەد سەر ئەڵڵم و لەی وڵاتە بچمە ڕییەو، ئمجا خاسترەک لەیوا دی ک چێشت ترەک وە پێ بۊشی. شێر وەتە خڕەمشێر برا ئیمە وەل یەکترەکا زووران نیەگریمن، بەو کارێگ بکەیم و یەکترەکی تاقی بکەیمەو!. خەریش فرە خوەش دەماخەو بۊ و وەت: ھەر جوور ت بۊشی ھە وە بکەیم. شێر وەت: بەو تا بچیمن ئەرا لۊ ئەی چەمە و گەڵتاف بگریمە سەر ئەی چەمە بزانیم کی فرە پەڕیدەو؟ خەریش وەت: بچیم. ھەر دوگیان چێین ئەرا لۊ چەم و کا ڕوۊش وەلیان چی. شێر وەت: یەکم جار م پەرَمەو، ئمجا ت لە پێشت سەر م بپەڕەو، شێر کەمێگ لە چەم دۊرە کەفت و نا دەوا و گەڵتافێگ گەورای گرت و پەڕیە سەر چەمەو. وەختی ڕەسیە ئەو لای چەم وەت: ئینگە گەی تنە؟. خەریش خوو نەتۊەنس چۊ شێر قۆمچە بگرید و لە ئاو بپەڕیدەو مل نا لە ئاو تا وە ناۊا بچوود و لەیوا وە مەلەوانی چێیەو ئەو دەس ئاو. شێر وەت: ئەرا نەپەڕیدەو؟ خەر ک زانس شێر لە ئاو سیەم دێرێگ و نیەتۊەنید وە ناو ئاوا بچوود و خنکیەید، وەت: قومچە گرتن چەس؟ ئەگەر کوڕ خاسێگید وە ناۊا مەلە بکە؟ بزان م دام لە ئەی ئاوە وە ئەی تافییە، پای خوەم ڕەسانمە بن ئاوەگە تا بزانم چەنی قۊلە، ت تۊەنید لەیوا بکەید؟ شێر وەت: خەڕەمشێر، م نیەتۊەنم ئەی کار تونە بکەم و ت بڕدیدەو  و م دانام ، ئینگە بەو تا چێشت ترەک تاقی بکەیم. خەریش وەت: بکەیم. شێر وەت: بەو تا لە ئەی دارە بچیمە بان، خەریش وەت: قەی نیەکەید بچیم. شێر وە فرزی لە دار چیەو بان و ھاتەو خوار، وەت: خەڕەمشێر ئینگە گەی تونە. خەریش دەس دا لە دار تا بچوودەو بان لە ناو چخوڕین و شاخ و پەل دار گیر کرد. خەڕەمشێر دەس کرد سۊکە سۊک و، سەڕانن و ھاوار کرد بڕەسن وە دادم، شێریش ڕەسییە دادی و لە دار ھاوردەیەو خوار. شێر وەت: ھا خەڕەمشێر چە بۊ؟ خەر وەت: تواسم تاقی بکەمەو بزانم دارەگە تاقەت لەش گران م دیِری یا نە، دیم دارەگە لە ژێر لەشم پەسا شکییەید، ئەرا یە بۊ چڕیمەو پیت تا زۊ وە ھانام باید تا دارەگە نەشکیەید. شێریش ئەی قسیەی خەرە چێیە دڵیاو قەبووڵی کرد. دی وەل ئەی نەتەرپووقا نیەتۊەنید وەرایوەری بکەید. وەت: خەڕەمشێر ت ئەرا خوەد لە ئەی دووڵەگ ھەید ھەر چی تواید بکە و لەیە ئەو دۊایش ت برای منید و پیِشتیوان م، خاس!!. خەریش وەختی یە ژنەفت، داگەی لە سەڕەسەڕِ و فرە کەیف خوەشەو بۊ. شێر وەتە ڕوۊ بەو بچیمن، ئەرا یەگ خوەی نەشکنیدن وەت: یە لە بنەماڵەی ئیمەس و کەسی نەبایەد کارەو پێ داشتووگ. ماوەی گوزەیشت و خەر ک ئیسە وە ناو خەڕەمشێر ناسیەی ئەرا خوەی ئەو دەور و گردە تەمام قورخ کرد و لە ناۊ ئەرا خوەی لەوەڕیا و کەسی وە پێ نەوەت: بان چەود ئەبروو. ئینگە ک لەبە لە ئەی گیای وەھارە خواردۊگ و لە راھەتی بۊ، وەختی ک سەڕان تەمام ئەی دەیشتە لە دەنگی کەر بۊن. ڕوۊلە ئەو زەۊ نەنیشت و  لە شوون کەڵەک چنین ئەرا خەڕەمشێرۊ، ڕووژیِگ لە ڕووژان تەقیا کا گورگا وەت: برا یەی جانەوری ھا لە ناو ئەی دووڵە ک ناۊ خەڕەمشێرە و کا شێریش لە لی ڕەسانمەو، ھاڵ و حەکایەت تاقی کردن شێر و خەڕەمشێر ئەرای گەپ دا، ئینگە یە کەڕمان کرد وە ئەی دەنگ گەورایە. گورگ تا یە ژنەفت بسکەی گرتەی و وەت: نامەی تن و شێر بگرێد، بەو تا بچیم بۊنمەی. ڕوۊ وەت: برا یەیشە دیدەی، تواید چە بکەید؟ گورگ وەت: ت کەلد نەود ئەگەر وەگ م زانم ئەوە بوود یە خوو خەرێگە و م ساڵی چەن گلە لە لیان ڕمنم و خوەمان. ڕوۊ وەت: بەو تا بچیم نیشانت بەمەی، ڕوۊ کەفتەو نوای گورگ و بردەی خەڕەمشێر نیشانی دا. وەل یەیا گورگ خەر دی، ئەڵاجەۊ ھات، لە لەش خەر وەلی ئەرا ئەیقەرە گەوراس؟ خوەی نەشکانەو وەت: م ئیسە چم ئەرا لای تا بزانم لە وانەسە ک م وەتم یا نە؟ نزیک خەر کرد، خەر تا گورگ دی خودا گیانی سەن(چۊن گورگ قاتل خەرە)، وەلی خوەی لە دەس نەیا و ئەرا خوەی سەر کردەو ناو ئەی زڕوزۊلە. گورگ وەختی دی ک ئەی جانەوەرە غەم وە ئەبرۊ خوەیا ناورد، لە لای خوەی وەت: کا گورگ ئاگاد لە خوەد بووت یە خەر نیە، چۊن ئەگەر خەر بۊاتا ئینگە فڵنگە کردۊگ و واۊد. چێیە و نزیک و خاس تەماشای کرد. خەریش ھە ڕا خوەی بی دەنگۊ، گورگ وەت: ت وە چ ھەقی ئیرە داوڕیدەو نیەیلید مەلەوەرێگ لە ناۊ بمینید و دەنگد تەمام ئەی وڵاتە گێشتی کەڕ کرد؟ خەر وەت: مەگەر نیەزانی ئەی مەڵوەن و دووڵە ھا وە ناو م؟ گورگ وەت: نە نیەزانم، ئەرا یەگ بزانم ڕاس ئۊشی چە دیرید ک بڕەسنی ک ت خاوەن ئیرەیدە؟ خەر وەت: م تاپوو و سەنەد دێرم. گورگ وەت: بوودن ئەی تاپوو یا سەنەدە نیشانم بەید؟ خەڕەمشێر وەت: ئەرا نیەود، وەلی ترسم ئەراد کەمێگ  سەختوو تەماشای بکەید و بخوەنیدەی!. گورگ وەت: ھۊچ ئەرام سەخەت نیە، نیشانم بەرەی؟ خەڕەمشێر وەت: ئاخە ھا لە ژێر سمم و بایەد م قول ئەڵگرم و ت ئەو وەختە لە ژێر سمم تەماشای بکەید. گورگ وەت: قەی نیەکەید، م خوەم ئەڵاژنم، تنیش قولد ئەڵگر تا بەراوردی بگرم. خەریش وەت: بەو تا بۊنیدەی. گورگ خوەی نزیکە و کرد و خوەی ئەڵاژان تا خەر قول ئەڵگری تا تەماشای سەنەد بکەید، وەختی ژێر سمی دی ھۊچ وە قەیەو نیە، وەت: خەڕەمشێر م چێشتی نیەۊنم، خەر وەت: بەو نواتر و خاس تەماش بکە. گورگ خاس سەر برد ئەرا ژێر سم خەر و زاق بەراورد گرت، لەی وەختە خەر وەت: چێشت دۊنید؟ گورگ وەت: نە نیەۊنم. خەر وەت: کەمی چەوەیلد بەی لە یەک تا بۊنیدەی. گورگیش خاس سەر بردەو وەر تا چێشتی بۊنید!. لە ئەی وەختە ک دی خاس سەر گورگ لە ژێر سمی بۊ، تا ئەورگ زوور لە گیانی بۊ وە سم چێیەو بان سەر گورگ و سەر گورگ تلان و گورگ ھە ئەورە بۊە جێی. ڕوۊلە وەختی یە دی شاڵ و کەڵاو کرد و وای. وە ھەسە ھەس ڕەسیە لای شێر، شێر وەختی ڕوۊ دی وەتە پێ ھا کا ڕوۊ چەدە ھەسەھەس ئەراد ھاتیە؟ ڕوۊ وەت: بڕوونە ڕەنگ  و ڕسقاڵم و نەپرس ھەواڵم، چە ئەراد بۊشم، ھاڵ و حەکایەت لەیواسە ک خەڕەمشێر کا گورگ کوشت. شێر وەت: ئۊە چۊن بی ئیجازەی م چێینەسە سەروەخت خەڕەمشێر مەگە ت خوەد نەۊەد وە پێ وەتم ت لە بنەماڵەی ئیمەی؟ ڕوۊ وەت: م وەتمە کا گورگ وەلی وە گووشیا نەچی تا لەیوا پێ ھات و م ھۊچ تاوانی نەیرم و تەنیا تەماشاکەر بۊمە!. شێر وەت: یەیشە جواو تاپوو و سەنەد تواسنە، ئەی وەڕی و ئەی وەجات، سەرمە ناو سەر خەڕەمشێر، خاسە پێ کرد تا یە بوودە پەنی ئەرا ئەی دۊای تا کەسێگ لە کەسی ک لە بنەماڵە شێرە تاپوو و سەنەد نەتواێگ !؟. بەڵی لەیوا خەر وە خەڕەمشێر بۊ ؛ بۊە بنەماڵەی شێر.