ئا.ت: شۆڕش شاواز
ئه‌ڤیستا ناو کتاو موقه‌دس و پێروز زه‌رده‌شتییه‌یله. ئه‌ی کتاوه ئمڕوو ها له وه‌ر ده‌س ته‌ینا ئه‌ی به‌شه‌یلیه مه‌نێیه و له ژێرتیه‌ریمان:
١- یه‌سنه‌یل(یه‌سنا): له ٧٢ (ها) یا هات(به‌ش) پێکهاتیه. له ئه‌ڤیستا، یه‌سنه وه مانای ستایش و په‌ره‌سین هاتیه. ئه‌ی واژه له ناو فارسی ده‌ری بویه‌سه(جه‌شن). یه‌سنا دو مۆبد یا مه‌لای زه‌رده‌شتی ک یه‌کێگیان(زه‌وت) و ئه‌وه‌که‌ی تریش(راسپی) وه پێان ئویشن له ناو مه‌راسمێکی ئایینی وه ناو(یه‌زشه‌ن) وه‌ل یه‌کا خوه‌ننه‌ی. گاته‌یل(گاهان) ژماره‌یان په‌نج گله‌س و قسیه‌یل زه‌ر ده‌شت خوه‌یه، هه‌ڤده‌گله هات له هه‌فتادو دو هات یه‌سنایه.
٢) وه‌یسپه‌ره‌د: له دو واژه‌ی(وه‌یسپه) وه مانای(گێشتمان) وه (ڕه‌د) وه مانای(گه‌ورا و گه‌پ) مانا ده‌ید و فامیه‌ید. له ئایینی زه‌رده‌شتی هه‌ر یه‌کێ له‌وانه‌گ هه‌ن(ڕه‌دی) وه پێ ئویشن. ئه‌را نموونه: گه‌نم(ڕه‌د) هویرده‌دانه. له‌وره‌گ ئه‌ی به‌شه له ئه‌ڤیستا، له ستایش(ڕه‌ده‌یل) هاتیه، ناووه‌یسپه‌ره‌د نانه‌سه بانێ. وه‌یسپه‌ره‌د کتاوێ نێیه. نویساننه‌یلێ به‌شێ له یه‌سناسه. له مه‌راسمێ ئایینی وه‌ل یه‌سنا و وه‌ندیداد و له مه‌راسمێ شه‌شه گوهه‌نباریش وه ته‌نایی خوه‌نیه‌ید. وه‌یسپه‌ره‌د وه ٢٤ که‌رده(به‌ش) به‌شه‌و کریاس.
٣) وه‌ندیداد: ئاڵشت بوی واژه‌ی(وه‌ی دیوداد)ه وه مانای قانوون(داد) دژ(وه‌ی) دیوه. له بیس و دو فه‌ڕگه‌رد(به‌ش) به‌شه‌و بویه‌و نوویساننه‌یلێ له باوه‌ت خه‌ڵق کردن، داسان جه‌م و قانوون و قه‌راره‌یل ئایینی تا ده‌وره‌ی ساسانییه‌یل وه کاریان هاوردنه. بازێگ له قانوونه‌یل وه‌ل باروه‌زع ئمڕووا سازگار نییه‌و نیه‌توینیه‌ید وه کاریان باریه‌ید. بازێگ له نویساننه‌یل وه‌ل گوزه‌یشت زه‌مانا وه‌ختیان وه سه‌ر چوود، ئمجا دی گرنگی و قه‌یمه‌ت خوه‌یان له ده‌س ده‌ن.
٤) یه‌شته‌یل: له بیس و یه‌ک یه‌شت پێکهاتیه. هه‌رکام له یه‌شته‌یل له باوه‌ت ئه‌مشاسپه‌ندان یا ئیزه‌ده‌یل ئایین زه‌رده‌شتی وه‌تیایه وه ناو ئه‌مشاسپه‌ندان یا ئیزه‌د ناوێان نانه. چوی: ئۆردیبه‌هه‌شت یه‌شت، خۆرداد یه‌شت و...
٥) خورده ئه‌ڤیستا یا هویرده ئه‌ڤیستا: وه مانای ئه‌ڤیستای بویچگ هاتیه و کوڵه‌و بویگه له ئه‌ڤیستای ده‌ورانێ ساسانییه‌یل. مۆبد مۆبده‌یل(سه‌رکرده‌ی مه‌لایل زه‌رده‌شتی) له ده‌وره‌ی شاپوور دوێم وه ناو ئازه‌رباد مێهرئه‌سپه‌ندان، ئه‌ی کتاوه گرده‌و کردیه. له‌یره به‌ش نه‌ماز و ستایشه‌یل زه‌رده‌شتییه‌یل له ناو هویرده ئه‌ڤیستا گونجیایه. هه‌ڤده هات له روی وه‌زن و ریتم و ئاهنگیان وه په‌نج به‌ش به‌شه کریانه: ئه‌هنه‌وه‌د، ئۆشته‌وه‌د، سپه‌نته‌مه‌د، وه‌هووخه‌شتره، وه‌هیشته‌وایه‌شت. گاته‌یل وه یه‌کتا په‌ره‌سی و چوین ناسین ئه‌هورامه‌زدا و ئازادی و پێشکه‌فتن و ئاوه‌دانی و ... باس که‌ید.