شۆڕش شاواز: له‌ی ماوه‌ی چه‌ن مانگه‌گ گوزه‌یشت، دیمن له ناو خوه‌رهه‌ڵات ناوراس واێگ له نوو ده‌میاو له وه‌رایوه‌ر ده‌وله‌ته‌یل، خوه‌نیشاندانێگ له لای مه‌ردم وه تایبه‌ت جوان و جایله‌یله‌و سه‌رهێزدا. ئه‌ی کزه ک له باکوور ئفریقاوه‌و ده‌س وه پێ کرد به‌شێگ له وڵاته‌یل عه‌رو ورده ورده گرته‌و وه‌ر. بڕێگ له مه‌رد ئه‌ی وڵاته‌یله تویه‌نسن وه ئه‌وه‌گ توان بره‌سن و بڕێگیش له لێیان هێمان هانه ته‌قلای یه‌گ وه پێ بره‌سن. له‌ی چوینه هاڵێگ وهه‌واێگ، جمشت سه‌ونز تواس له نوو پشت راسه‌و بکه‌ێد و خوه‌ی نیشان به‌ێد، وه‌لێ دیمن وه‌ره‌و کوو چێ و ئاخریشێ چوی ده‌نگیان په‌ن کوور کریا و قه‌ول کوردیه‌گه‌ی خوه‌مان نقیان بڕین. ئینگه ئه‌وه‌گ دیاره یه‌سه ک له یه‌ی لاوه‌و رابه‌ر دینی ئیران، له ئه‌ی شووڕشه‌یله پشتیوانی که‌ێد وهه‌ق ده‌ێد ئه‌ی مه‌ردمه‌گ له‌و وڵاته‌یله سه‌رهێزدانه. وه‌لێ له باڵ تریشه‌و وه‌مه‌ردمه‌ه‌ی خوه‌ی نه ته‌نیا ئه‌ی هه‌قه نیه‌ید، به‌ڵکوو تاوانباریان وه یه که‌ێد که ده‌سه‌یل خارجیێگ ها له پشت ئه‌ی جووره تواسنه‌یل ڕه‌واێگ ک هه‌ق مه‌ردمه و توانان. وه ته‌مام قووه‌ت خوه‌یانه‌وهه‌ر جووره ناره‌زایه‌تیێگ بخریه‌یده‌و ده‌یشت خه‌فه‌ی که‌ن. له ماوه‌ی ک کۆمار ئسلامی هاتیه‌سه سه‌رکار تا ئینگه، به‌ره‌ی نارازه‌یه‌یل هه‌ر کارێگ وهه‌ر ڕێگ گرتنه‌سه وه‌ر تا بتویه‌نن وه هه قه‌یلێگ توان بره‌سن، وه‌لێ وه ئاو دیدان و وه خه‌و دیدان. هه‌رکارێگ کریایه، ئه‌ی ده‌وڵه‌ته ره‌سانیسه‌ێ وه بن به‌س. ئیران وه ته‌مامی ئینگه ها له هاڵێگ ک منێده بشکه‌ی پڕ له بارووت و ئه‌ی بشکه‌یشه چه‌وه‌رێ بڵاچه‌ێگه تا بته‌قێگ. ئمجا ئه‌ی بڵاچه کی و چوین دروس بووت؟
ئه‌وه‌گ دیاره یه‌سه ک وه‌رجله هه‌رچێشتێگ، ئستراتژێگ هاوبه‌ش له ناوه‌ین ته‌مام ئپۆزیسیۆن دیار نیه‌و له ناو قه‌ێرانێگ ژیان که‌ن. هه له بانا ده‌س وپێ بکه‌یم. یکم فارسه‌یل ک بڕێگ له لیان شادوسن و... ئه‌وانه له دونیا فره مه‌ننه‌سه جی و هانه ناو خه‌وێگ تاریخی و ئه‌ی دویایانیش ده‌ن له ناڵ و بزمار و تا ئه‌وره‌گ زانیه‌ید نه رێخسنێگ ئه‌و جووره دێرن تا سه‌ر له کار ڕێخسنیش درارن. له ئه‌نجام یه‌گ تویه‌نیم بویشیمن: وێڵ ماته‌ڵن. له ناو تورکه‌یل ئیرانیش یه‌ی جویله جویلێگ دونیه‌ید ک ئه‌ویش کارگه‌ری فره نه‌ێرد. له ناو به‌لوچه‌یلیش، هه‌ر ئه‌و جووره‌گ دیاره داروده‌سه‌ی ریگی هه‌ن، ده‌م له دمۆکراسی ده‌ن، له هاڵێگ له پراتیک چێشت ئه‌و جووره ک ناو به‌ن نیه‌ونیه‌ێد. له ناو کورده‌یلیش، وه‌زه‌گه فره خاس تره له وانه‌ی تر، تویه‌نیم یه وه زووان باریم ک ئپۆزیسیۆن کوردی له ی باره‌وه‌و فره مۆدێرن تره له ته‌مام ئه‌و جمشته‌یله‌گ ها له ناو ئیران. وه‌لی یه‌یشه له هویرمان نه‌چوود پاراڵڵ وه‌ل کوردا، سازمان موجاهیدن هه‌ن ک ئه‌وانیش له باوه‌ت ڕێخسن قووه‌ت خاسێگ دێرن(ئه‌ڵبه‌ت ئه‌ی قسه‌ی منه وه مانای ره‌د یا قه‌بوول کردن ئه‌وان نیه، شیه‌و‌کردنێگه). ئینگه تیه‌مه‌و دیار جمشت سه‌وز، م خوه‌م هه له گام یه‌که‌مه‌و، وه ئه‌ی جمشته وه چه‌وه‌ێگ گومانه‌و ته‌ماشا کردیام.هه‌ر چێگ به‌رنامه‌یلیان خوه‌نسم، ده‌رز ده‌سڵات له ناوێ دیم. به‌رنامه‌ێگ نه‌یم که خواستێگ مه‌ردمی له ناوێ بووت. بزانن، ئه‌ی جمشته وه‌ختێگ که‌فته خزمه‌ت بنه‌ماڵه‌ێگ چوی هاشمی، که‌روبی و شه‌خس میرحوسه‌ین موسه‌وی که یه‌که‌چن خومه‌ینی بوی ئه‌را سه‌رداڵی وه‌زیران، دی بایه‌د له‌ی ئه‌ڵوژاننه هساو باتاگه ده‌س مه‌ردم. وه‌لی له لاێگ تره‌و، چوین مه‌ردم له ئیران، تویش کێشه‌ی وه ناو نه‌زانین ڕێخسن بوینه و جاێڵه‌یلیش تواسن نه‌فسێگ بکیشن، بێ وه‌گ بزانن له ناو چ دامێگ گیر که‌فن بوینه قوربانی ئه‌ی باۆی تازه‌ی ده‌سڵاتداره‌یل. بزانن هه له زه‌مان خاتمیه‌و تا ئینگه جوی یه‌ی فیلم وه‌زه‌گه بارنه وه‌ر چه‌و خوه‌دان. ئمجا خاس دیاره له‌ی بان و خوار کردنه چه بویه و چه کریاس. ئه‌وه‌گ دیاره یه‌سه ک نارازیه‌یل ناو ده‌وڵه‌ت له سه‌ر سوفره‌ی که‌م بوین قودره‌ت وڕانت ده‌سڵات داشتن شه‌ر که‌ن وه پارادۆکس وه‌ل وه‌یا مه‌ردم و جوانه‌یلێان وه مه‌مه‌ر یه‌گ ڕێخسن نیه‌زانن و ئایدۆلوژی نیه له ده‌ورێ گرده‌و بوون، که‌فنه ناو هاوش ئه‌ی پیاده‌وڵه‌ته‌یله ک له‌به مار خواردنه بوینه‌سه هه‌فی. هه‌ر جوورێگ بتوان چوی موم ئه‌ی جوانه‌یله و مه‌رده‌مه هانه ناو ده‌سیان و چوی گوچان چه‌و خه‌م وه پێان که‌ن و ئه‌و جووره‌گ توان شکل ده‌نه یان. وه‌ختێگ خاس نوڕسمه ئه‌ی جمشت، وه ڕاسی سه‌رم سڕ مه‌ن، ئه‌وه‌گ دیم چێشتێگ وه ناو ڕێخسن نه‌وی، هه‌ر که‌سیان سازێگ ژه‌نێگ و ئه‌را خوه‌ی وه ڕێگا چوود. وه‌خت یه دیم له لای خوه‌م وه‌تم، زه‌حمه‌ته یانه بتویه‌نن کارێگ بکه‌ن، هویچ ئستراتژێگ نه‌رێن ته‌نیا بڕێگ نارازین و له دمۆکراسیش ئه‌و جووره‌گ بایه‌د بووه‌ت و بزاننه‌ی نیه‌زان و خاسیش سه‌ر ده‌ی ده‌ر نیه‌رارن. چوین ئه‌را یه‌ی زه‌ین وهویر دمۆکراسی، مه‌یدان و جی مه‌شخێگ لازمه که ئه‌وه‌یشه له ناو ڕێخسن یا حزبێگ ئه‌ی کاره کریه‌ید و یه‌کم قۆناخیشێ یای گرتنه ڕه‌خنه کردن و ره‌خنه‌دانه و گه‌لتاف گرتن وه سه‌ر ئه‌و هویره‌سه‌گ له ناو جه‌مگا ده‌سڵات بڵاوێ کردیه. ئایا یانه ئه‌را ئه‌ی کاره ئاماده بوینه؟ م ئویشم نه‌خه‌یر. راسه له ناو زانکۆییل ده‌رس خوه‌نسنه، وه‌لێ مه‌یدان پراکتیک دمۆکراسی ها له ده‌یشت له‌ی که‌ش و هه‌وا. دی ته‌نیا ئه‌و کتاوه‌یله نیه ک خوه‌نێد یا فه‌لان که‌س یا فه‌لان پۆرفسۆر یا دکتور چه وه‌تیه!؟. ئه‌را وه‌گ چوی مه‌لا وئاخوه‌نه‌یل سه‌رمه‌نبه‌ر وه پێد ناێگ بایه‌د له ژێر چه‌ترێگ وه ناوحزبێگ یا ڕێخریاگێ کووه‌و بوون تا بتوه‌ینن ئه‌ی قۆناخ یه‌کمه وه‌ل یه‌کا بوڕن، وه قه‌ول کوردیه‌گه‌ی خوه‌مان تجروبه‌ی بکه‌ن. بڕێگ چێشته‌یل ژنه‌وم ک ئویشن حزب یا ڕیخریاێگ ئه‌را ئیران وه ده‌رد نیه‌خوه‌ی یانه‌گ هه‌ن چه کردنه؟ ئه‌را یه‌یشه تویه‌نم یه بویشم، مه‌به‌س ئه‌وه نیه ک یانه هه‌ن یا نین. مه‌به‌س ئه‌وه‌یه له‌ی قۆناخه ک ئیران ها له ناوێ هه‌وه‌جه‌ی وه ڕێخسنه. ئمجا تواێد هه‌ر جوورێگ بوود و بکریه‌ێد هه‌ر ناوێگ تره‌کیش بنیه‌یده سه‌رێ. له‌ی وه‌خته وه‌گ دوینیه‌د، له ئیران یه‌سه ک هه‌ر ده‌نگێ کپه‌و که‌ێد و نیه‌یلێد بایده‌و بان. هه یانه‌گ ئینگه ئه‌ی ده‌وله‌ت وه ڕیه‌و به‌ن، خاس زانن چه بکه‌ن، چوین یانه‌یش رۆژێگ کار ڕێخسن کردن تا ڕه‌سینه ئێره‌گ ده‌سڵات گرتنه‌و ده‌س. ئینگه هساو بکه‌ن کار ڕیخسن بکه‌ید و ئیجاریش موسه‌لمان بوید و ئه‌وه‌یش شیعه، ئیجاره‌گ سازمان ساواکیش بکه‌فیده ده‌سد، بزانن تویه‌مێگ چه‌ن تویه‌م بڕید. له دویای وه‌یشه ئه‌ی هه‌مگه ساڵه له بان کۆرسی ده‌سڵات بوید و به‌رده‌وام کار ڕێخسن بکه‌ید. ئه‌را یه‌یشه له‌یوا ئویشیمن ک ته‌نیا چێشتێگ جوی ئاڵترناتیڤ ئه‌ی ده‌سڵاته له ناو به‌ێد ڕێخستنه. ئه‌ڵبه‌ت نه هه‌ر ڕێخستنێگ، ڕێخستنێگ چوی حزب تووده، ئه‌وه‌یش له‌ی زه‌مانه وه متۆدێگ فره مۆدیرن تا بتویه‌نێد خوه‌ی تا ناو مخ سوخانه‌یل به‌دنه‌ی ئه‌ی ده‌سڵاته بوێه‌د. ئه‌را یه‌یشه له‌ی سه‌رده‌مه ئه‌وه گ ئۆزیسیۆن وه پێ هه‌وه‌جه دێرێد ڕێخسنێگ فره مۆدێرن و سه‌رده‌میانه‌س. ئه‌گه‌ر ئۆپۆزیسیون بتویه‌نێد ئه‌ی جووره ڕێخستنێگ مۆدێرن وه خاوه‌ن دیاڵوگێگ خاس بوود تویه‌نێد فره زویتره‌ک وه مه‌رام خوه بڕسێد. وه‌نه وه‌ی هاڵه‌و وه‌زه کارێگ له پێش نیه‌چوود و له گوزه‌یشت زه‌مان، یه فره ئاسانه‌و هه‌وجه‌ی وه سه‌فسه‌ته نه‌رێد، هه‌ر ده‌وڵه‌تێگ چوی مار توک خه‌ێد و خوه‌ی له نوو نه‌وه که‌ێد. ئمجا ئه‌گه‌رهه‌واسمان نه‌وود چوی یانه‌گ ئۆپۆزیسیۆنیمن له وه‌رایه‌وه‌ر ئه‌ی رژیمه، ئمجا هه جویسه‌ره‌تای ئنقڵاب، چوی ڕێ ئه‌ی شۆڕش مه‌ردمه‌یه چه‌فته بوی و برێگ(ئاخوه‌نه‌یل) نیشتنه‌و بانێ، ئمجا هه‌م له نوو ساڵ له نوو مانگ له نوو، برێگ تره‌ک ک ئینگه‌یش دیارن له له‌ش ده‌سڵاتن ئینگه‌ن، تیه‌نه‌و بان و ئه‌را ماوه‌ێگ تره‌ک ئمجا بایه بنێشیمن و چڵ ماش بته‌قنیم.