هویت و دموکراسی

مقالات و موضوعات خودم

هویت و دموکراسی

مقالات و موضوعات خودم

ژینۆساید و گام دویم کورد

شۆڕش شاواز: ژینۆساید واژه‌یگه‌ وه‌ ماناى کوشتار و قه‌ڵقام ئایه‌مه‌یل وه‌ ده‌س دژمنه‌یل ئینسانیه‌ت وه‌ ڕه‌وێشت ده‌سه‌ جه‌مى و ... ، ئه‌ى  واژه‌ له‌ به‌ند شه‌شه‌م قانوون دادگاى نۆرۆنبرگ له‌یوا ماناى کریاس و تاریفێ کردنه‌:(ژینۆساید له‌ هه‌قیقه‌تێ ژێرپا کردن هقووق ده‌سه‌جه‌مى و کوشتن ئایه‌مه‌یله‌ ئه‌را بێ به‌ش کردن و ئینکاریان له‌ هه‌ق ژیان؛  ژینۆساید وه‌ ماناى بویچگه‌و کردن و سووکه‌و کردن که‌رامه‌ت ته‌مامى ئینسانیه‌تیشه‌. ئه‌ى کردار گه‌نه‌، فه‌رهه‌نگ و شارسانى جه‌مگاى به‌شه‌رى نه‌یده‌ ژێر پا و بکه‌ره‌یلیشى له‌ وه‌رایوه‌ر  ئینسان و ئینسانیه‌ت وسن).

وه‌ ئه‌ى به‌ند قانوونییه‌، کوشتن ده‌سه‌جه‌مى قه‌یه‌خه‌ کریا و هه‌ر که‌سێگ بووده‌ ئه‌سپاو و مه‌مه‌ر ئه‌نجام ئه‌ى کاره‌ وه‌  تاوانبار ناسیه‌ید و بایه‌ت له‌ دادگاى ناوده‌وڵه‌تى، دادگایى بکریه‌ید؛ له‌ تاریخ 9/12/1948 له‌ ڕیگخریاى نه‌ته‌وه‌یل یه‌کگرتى چوین قانوونێگ قه‌بوول کریا، دویایشى چوین بنیاته‌یل سه‌ره‌کى مه‌حکووم کردن و تاوانبار زانسن ژینۆساید چوین کردارێگ دژ وه‌ ئینسان له‌ قه‌ڵه‌م دریا و هاوریاگه‌ هساو.

دادگاى ناوده‌وڵه‌تى له‌ تاریخ:28/5/1951 له‌ جاڕنامه‌ێگا له‌یوا هارود و وه‌ت: ئامانج وه‌ ڕه‌سمى ناسین ئه‌ى په‌یماننامه‌سه‌ و وه‌ دادگا کیشان وه‌رپرسه‌یل تاوانباره‌ و وه‌ جه‌زا دانیان له‌ چوارچێوه‌ێگ  قانوونه‌یل ناوده‌وڵه‌تى. له‌ سه‌ر ئه‌ى خاڵیشه‌ پا دریه‌یده‌ گه‌ز، ک هه‌ر ڕه‌فتارێگ بووده‌ مه‌مه‌ر ژێرپا کردن قه‌وڵ و قه‌راره‌یل ناوده‌وڵه‌تى ده‌وڵه‌ته‌یل و ده‌سڵاتیان، چوین کارێگ دژ وه‌ به‌شه‌ر هساوه‌و ئه‌و ده‌وڵه‌ت و ده‌سڵاتیشیه‌ له‌ وه‌رایوه‌ر ته‌مامى جیهان، به‌رپرسه‌ و بایه‌ته‌ جوواو به‌یده‌و. ئینگه‌ وه‌ى کوڵه‌ تاریخه‌گ له‌ سه‌ر ژینۆساید وه‌تیمن،  یه‌ خاس دیاره‌ ک کورد(باشوور) هه‌ له‌ وه‌خت  دروس بوین ده‌وڵه‌ت عیراق که‌فته‌ وه‌ر ڕه‌پووڵ ئه‌ى کاره‌سات تیه‌ڵه‌گ ناوى ژینۆَسایده‌!. دویاى ئه‌ى هه‌مگه‌ ئینکاره‌گ وه‌ سه‌رى هاوردن و بویه‌ قوروانى زوورداره‌یل دونیا و  سه‌رمایه‌ و به‌ره‌ژوه‌ندى ده‌وڵه‌ته‌یل مه‌ڵهه‌م ئه‌را(ده‌سڵاتداره‌یل) ئه‌ى کوشتن و بڕین و له‌ ناو بردنه‌ کورد بوى. ئه‌ى قانوونه‌ نه‌ ئه‌را کورد نریاویگ و نه‌ ئه‌راى هساو کریا و نه‌ چمانى به‌شێگ له‌ دونیا ئایه‌مه‌یل بوى، کورد بوى و ژان کیشان و بێ ده‌نگى ته‌مامى جه‌مگاى جیهانى و تاسانن ئه‌و بان هاتن ده‌نگ ئه‌ى ئایه‌مه‌یله‌ وه‌ ناو کورد!. وه‌ هه‌ر هاڵ دویاى ئه‌ى هه‌مگه‌ بى به‌ختى و نامه‌ى و نه‌هاته‌، له‌ چه‌ن ڕووژ گوزه‌یشته‌، کورد تویه‌نس په‌ڕه‌ى نوو ئه‌را خوه‌ى به‌یده‌و ئه‌ى په‌ڕه‌ى نوو وه‌ ڕه‌سمى ناسین ژینۆساید کورد بوى، له‌ لاى دادگاى ته‌میز ده‌وڵه‌ت فیدرال عیراق!. ئینگه‌ یه‌گ بایه‌ته‌ بزانیمن یه‌ خوه‌ى ده‌سکه‌فت گه‌وارێگه‌و، ک ملله‌ت کورد وه‌ خوین و ئاواره‌گى و ... خوه‌ى هاوردیه‌سه‌ى ده‌س. له‌ لاى تریشه‌و بایه‌ته‌ ئه‌را یه‌ هه‌وڵ بریه‌یدو کار بکریه‌ید، ئه‌ى به‌ڵگه‌ بچووده‌ قوناخ تره‌ک و له‌ نه‌ته‌وه‌ى یه‌کگرتیش ئه‌ى تاوانه‌ ک له‌ هه‌ق ملله‌ت کورد کریاس، چوین (هۆلۆکۆست) ملله‌ت کورد بناسیه‌ید. ئمجا بایمه‌ سه‌ر یه‌گ که‌مى له‌ ژینۆساید بویشمین و بزانیم وه‌ل دروس بوین ده‌وڵه‌ت عیراقا له‌ ساڵ 1921 تا له‌ ناو چێن ڕژیم به‌عس هه‌ر وه‌رده‌وامویه‌. له‌ ئه‌نجام ئه‌ى لافاوه‌گ کورد که‌فتیسه‌ وه‌رێ هه‌ر جووره‌ ژینۆساید قه‌ومى، فه‌رهه‌نگى، نه‌سل کوشى، ... یانه‌گ وه‌تیم ته‌مامى وه‌ل یه‌کا وه‌ سه‌ر کورد هاوریاس و خاسیش وه‌ ڕیه‌و بریاس. ته‌مامى ده‌وڵه‌ته‌یلیش له‌ وه‌رایوه‌رى ده‌نگ خوه‌یان نه‌کردنه‌، خوو مه‌مه‌ره‌گه‌یش خاس دیاره‌ ک چه‌س!؟ ئینگه‌گ کورد تویه‌نس وه‌ به‌ڵگه‌و سه‌نه‌ده‌و ئه‌ى تاوان گه‌ورا ک وه‌ درێژى تاریخ دامه‌زریان عیراق و دان و سه‌نن سیاسى ده‌وڵه‌ت عیراق وه‌ل ده‌وڵه‌ته‌یل تره‌کاس، له‌ ژێر ئه‌و هه‌مگه‌ په‌رده‌یل تیه‌ریکه‌ درارێگه‌ى و بێگوناهى و ده‌نگ  مه‌زڵوومیه‌ت کورد بڕه‌سنێگه‌ى دونیا. گام دویاى یه‌یشه‌، یه‌سه‌ ک ئه‌گه‌ر هه‌م نه‌توان زوورداره‌یل بکه‌نه‌مانه‌ قوروان به‌ره‌ژوه‌نده‌یل خوه‌یان، وه‌ل دروس کردن لۆبى گه‌وارایگا له‌ ته‌مامى باوه‌ته‌یل هه‌ له‌ سیاسى تا فه‌رهه‌نگى و ... ئه‌ى هه‌قه‌ نه‌یلیه‌ید له‌ ناو بچوود و جوواى  ئه‌را ئازار و مه‌ینه‌ته‌یل ملله‌ت په‌ژاره‌ کیشمان بگریه‌ید تا  له‌ ئاینده‌ نه‌وه‌یل کورد داشتویم و کوردسان هه‌ر بمینێگ.

نظرات 0 + ارسال نظر
امکان ثبت نظر جدید برای این مطلب وجود ندارد.