عه‌لیرزا خانى/ ئه‌ڵه‌وگه‌ردانن له فارسى وه کوردى شۆرش شاواز:
"پاوه‌چ" ده‌سه‌واژه‌یگه له هووره، ئاواز بى وینه‌یگه و، یه‌کم یادگارى به‌شه‌ره
ئایه‌مه‌یل له دریژى تاریخ ئه‌را یه‌گ ژیانیان زێنگ و سه‌ونزه‌و بمێنیه‌د ده‌س دانه له کاره‌یلى، یا چێشته‌یل تازه‌ى وه ده‌س هاوردنه، ک ئه‌را ئیمه ئه‌ڵاجه‌وى وه‌لا هاوردگه!. ئاواز، موسیقا، یه‌که‌م ده‌نگه‌یل به‌شه‌ر سه‌ره‌تایى بویه، ئه‌را که‌شف کردن له‌زه‌ته‌یل خاس ژیان ئایه‌م. له سه‌رجه‌م وانه ده‌نگه‌یل و ئاوازه‌یل یه‌که‌م ک که‌م تا فره وه ئه‌هوورامه‌زدا به‌سنان و گریه‌یان ده‌ن و زانن "هووره"س. وه رووشنى ئه‌را ئیمه دیار نیه ک جیگه‌ى ڕاسى ئه‌ى ئاواز بێ وینه له کوو بویه. وه‌لى بێ شه‌ک تویه‌نید بویشید که‌سه‌یلى ک له ئه‌ى ئاوازه وه‌رگرى کردن و نه‌یشتنه له ناو بچوود کورد بوینه و له گێشتى فره تره‌ک که‌ڵهوور. بێ گومان له ریخت و فۆرم ئمڕوویى هووره، تویه‌نیم وه ناو دڵ تاریخ سه‌فه‌ر بکه‌یم و جیا له جه‌رکیشانه‌یل بێ زانین ک هووره وه وه‌رجله ئۆڕمه‌زد به‌نه‌ى و به‌سنه‌ى. ده‌نگ و ئاواز بێ ساز و وه‌سیله‌ى موسیقاى هووره په‌یوه‌ندى وه کویه و جه‌نگڵ و ژیان ساده‌ى ئه‌شایر کورد و که‌ڵهورَ دیرى، یه‌یشه م برده سه‌ر ئه‌ى باوه‌ره ک له‌یوا به‌روارد بگرم ئه‌ى ئاوازه هن وه‌رجله ئه‌هوورامه‌زدا بویه و له زه‌مان ئه‌هوورامه‌زدا ئه‌ى ده‌نگ و ئاوازه نزیک کردنى تازه و ئایینى وه خوه‌ى گرێد و ئه‌را "ئۆڕمه‌زد" ئاوازێگ وه ناو "ئه‌هووره" ژه‌نیاس. له ئه‌نجام هه‌وڵ و تاقیب کردن ئه‌را ناسین ئه‌ى ئاوازه سه‌رتایى به‌شه‌ره، وه یه ره‌سیم ک تا ئه‌ى ئاواز و ده‌نگه وه‌ل ئاواز و ده‌نگه‌یل سونه‌تى و کۆینه‌ى قرمز(هویل) پووسه‌یل نیشته جى له کانادا و ئاوازه‌یل سونه‌تى و سه‌رتایى ئه‌فریقیاى باشوور(جنوب) به‌راورد بگرم و ئه‌نجامه‌یلى له ئه‌ى به‌راورد گرتن و نووڕسنمه وه قووه‌ته‌و کرد تا باوه‌ڕ بکه‌م ک ئه‌ى ئاواز و ده‌نگه به‌شێگ له ئاوازه‌یل یه‌کم به‌شه‌ر بویه.
له ناو هووره به‌راورد بگرن له‌یوا هاتیه: "هه‌هه هاها هه‌هه‌هاها"
HA HE HE HA
ئمجا قرمز پووسه‌یل نیشته‌جى کانادایش له‌یوا ئویشن:"هوهو هوهو هوهو" HO HO HO
ئافریقیایه‌یلیش له‌یوا ئویشن: "ها هه ها هه هاهه"HA HE HA HE HA
ک یانه یه‌کى له مه‌قامه‌یل هووره‌ى ئمڕووه له ناوچه‌ى که‌ڵهوڕنیشین کوردسان ئیرانه و به‌ش یه‌کم هووره له ئه‌ى مه‌قامه جاى خاس خوه‌ى دێرێد. ئه‌ى باوه‌ڕه فێشتر وه قووه‌ته‌و بووت ک ئه‌ى ئاوازه به‌شێگ له سه‌رتاییترین ده‌نگه‌یل به‌شه‌ر بویه، وه به‌راورد بڕێگ که‌سه‌یل ک هووره هن زه‌مان ئه‌هوورامه‌زداس و له‌یوا زاننه‌ى نه یه‌گ هویچ قیمه‌تى نه‌یرێد به‌ڵکوو وه نه‌وبه‌ى خوه‌ى فره موهیم و گرنگه و بایه‌د وه قه‌د خوه‌ى ئه‌راى ئه‌رزش و قیمه‌ت بیریه‌یده پێ، وه‌لى باوه‌ڕ م یه‌سه ک ئه‌ى ئاواز کۆینه فره گه‌وراتر و قه‌دیمى تره‌که و له ده‌نگه‌یل یه‌کم به‌شه‌ر بویه و دیاریێگ له به‌شه‌ر یه‌کم بویه. بایه‌ته بویشیمن ک ئه‌ى جووره ئایینێگ ،هووره له زه‌مان ئه‌هوورامه‌زدا نووڕسن و له‌یه‌که‌ودان فره‌ى تواید، وه‌ى مانا ک، له زه‌مان ئه‌هوورامه‌زدا، بویه‌سه زووانیگ ئه‌را په‌خشه‌وکردن ئایین و له ئه‌و ده‌وره‌وه تا رووژ ئمڕوو وه‌ره وه‌ره گۆڕیاس. یه‌کى له‌و چشته‌یله ک توینیم وه پى ئه‌شاره بکه‌یم ده‌س نان بان گووشه ک کارێگ ئایینیه و هه‌تا خوه‌نره‌یل کتاو موقه‌دس (قورئان)یش وه‌ختێگ توان ئه‌ى کتاو ئاسمانیه و ئایینیه بخوه‌نن ده‌س نه‌نه بان گووش و ئیه‌گ بڕى که‌س باوه‌ر وه یه دێرن ک هووره له به‌ش یه‌کم ئه‌هوورا گیریاس، یه خوه‌ى جى سوپاس دێرێد، وه‌لى ئه‌گه‌ر بتویه‌نى به‌راورد بگرى ک هووره به‌شێگ له یه‌کم ئاوازه‌یل به‌شه‌ر بویه، ئه‌و وه‌خته تویه‌نیم له ئه‌و ئاواز و ده‌نگه، ئاوازه‌یل یه‌کم به‌شه‌ر چوین ئ ئ ئائا ئ ئ ئا ئا ، هوو هوو هاها هو هو هاها، یه ره‌سنێگ ک
HU HU HA HA HU HU HA HA aa AA aa AA وه‌لى یه‌گ ئه‌ى ئاوازه له زه‌مان ئه‌هوورامه‌زدا جوور سه‌رتایى خوه‌ى وڵ کردگه‌و رێک و پێک تره‌ک بویه و که‌م تا فره وه‌ل ناوماناى جوورواجوورا تێکه‌ڵ بویه، هویچ جى شه‌ک و گومان ئه‌رامان وه جى نه‌یشتیه. له‌ى په‌ى نویسانه توام یه‌کى له تایبه‌تمه‌ندیه‌یل هووره لێکۆڵین له سه‌رى بکه‌م ک وه‌ى تازه ئه‌رام ئاشکار بویه ک تا ئینگه‌یش له ئه‌ى باوه‌ته له هویچ جێیگ ئه‌ى جووره باوه‌تى نه‌دیمه و نه‌خوه‌نسمه.
"پاوه‌چ" ئیستلاحێگه له هووره ک هووره‌که‌ر یا هووره‌چڕ وه‌خت خوه‌نین به‌یته‌یل هجایى و فۆلکلۆر له وه‌زن ریتمیک به‌یت چووده‌و ده‌یشت و ده‌سه‌واژه، ئیستلاح، جومله‌ى یا هه‌تا نیم به‌یتى هاوسان تیه‌رێد ک وه یه ئویشن (پاوه‌چ). ئه‌ى ئیستلاحه له ناو کاره‌یل ڕه‌نگاى ڕه‌نگ هووره له هووره‌که‌ریل وه‌ناوده‌نگ که‌ڵهوڕ دیاره و له بانێ تاقیب کردمه و نموونه‌یل "پاوه‌چ" له ناو هووره‌ى هووره‌که‌ریل که‌ڵهوڕ چوین زنه‌یاى عه‌لى نه‌زه‌ر مه‌نووچهرى، زنه‌یاى یاسم یاسمى، زنه‌یاى ئبراهیم حوسه‌ینى و سه‌ید قۆلى کشاوه‌رز ئه‌ڵوژانمه ک جى هویرده‌وبوینه. ئیسه ئه‌را ئه‌ى تایبه‌تمه‌ندیه‌یله هووره شماریمن و چوین هووره وه دى هاتیه له ئاینده له لێکۆلینێگ ک له سه‌ر ئه‌نجام دریاس، نریه‌ده وه‌ر چه‌و ئه‌وانه‌گ وه هووره ئه‌لاقه نیشان ده‌ن. ئیستلاح و تایبه‌تمه‌ندیه‌یلى هووره چێشته‌یلیگن هه‌م خوه‌ننیه و هه‌م ژنه‌فته‌نى ک له مه‌قاڵاتى له ئاینده پێشکه‌ش وه خوه‌نه‌ره‌یل خۆشه‌ویست کریه‌د. ئیسه نموونه‌یه‌لى له "پاوه‌چ" له هووره هونه‌رمه‌نده‌یل هووره‌چڕ له ژیِر تیه‌ریم.
1) وه‌ر جه مردنم (له باوه‌ن ویڵاگه‌م) وه‌سییه‌ت که‌م وه خیش
ده‌س دووس بگرن گونا نه‌که‌ى ڕیش
2) بمارکت بوو (کوره نابه‌ڵه‌ى ماڵه‌گه‌ى که‌ڵ هویل بویمه) ئه‌ى فرم تازه
خاس وه لیت که‌فى قه‌د وه‌ى ئه‌نازه
3) قاو که‌فته‌و قه‌یتویل(دى وه‌ى بکه‌ن منیش مردمه) زڵه له باخان
ماڵ ئه‌ى بیوه( شوى مردگه) بویه چراخان
4) بنووڕ وه‌ى قاقه‌ز (نابه‌ڵه‌ى ماڵاگه‌ى شکار چه‌وه‌و بویمه) دووس دویره‌وه
بزان چه‌و نه‌وه‌ساس وه دڵگیره وه
5) سێ تیر داسه لیم (وه تڵاقه و ویڵ خویناگه‌م ) هه رسى په‌یه‌ڵپه‌ى
شوان وه گه‌ره‌که و گڕ پیه‌و نیه‌که‌ى
نموونه‌یلێگ "پاوه چ" له هووره‌ى عه‌بدڵ عه‌زیز حه‌یده‌رى له ناو که‌وانه هاتیه
1) وه که‌ڵ هویل بویشن (هویل و که‌ڵاگه‌م) نه‌وسیه‌ید و باى
چه‌تره‌گه‌ى بخه‌ى بخه‌فم له ساى
2) وه تیر مه‌کوشه‌م ( خوینى کول که‌سمى ) زامم دیاره
مه‌ردم ئویشن پیم یه گونا کاره
3) که‌ڵ هویل چه‌وه‌گه‌م (عه‌زیزى توور نه‌که‌ى) چه‌وه‌ڕى ڕاته
زووانم له زکر، ده‌س وه دوواته
4) ده‌م چوى گولله‌ى تووپ ( وه چز چه‌وم کوشتى براگه‌م) گونا زه‌ر وه‌ره‌ق
پیشانى له ته‌رز ئاساره‌ى شه‌فه‌ق
ئه‌ى به‌یته ک زنه‌یاى عه‌بدڵ عه‌زیز حه‌یده‌رى له ناو هووره‌ى خوه‌ى وه‌تیه‌سه‌ى له شاعره‌یل زانا و پاک نژاد کورد شاکه‌و خان مه‌سویر که‌ڵهووره.
5)من و که‌ڵ چه‌و ( وه خه‌لوه‌تیه و به‌و م بوینى) دووس وه ئشاره
زنه‌ى وڵ کردمه هام له په‌ژاره
نموونه‌یل "پاوه‌چ" له هووره‌ى زنه یاى یاسم یاسمى له ناو که‌وانه هاتیه
1) تیرێ داگه‌س لیم له لاى راسه‌وه
گت نیه‌که‌ى خوینم (دویرى دڵسووزى) وه کراسه‌وه
2) ئه‌بروان خه‌ده‌نگ (وه پشت ده‌س شینکه‌ره‌گه‌م) زه‌نه‌نده و کارى
چه‌تر هویل له‌بان گوناى گوڵنارى
3) ئه‌ر بسه‌لمَانى (کافره‌گه تن عه‌لى) به‌یه ره‌زایه‌ت
وه‌خته‌ن یاسمى (مه‌ردمه‌گه) بکه‌ى شکایه‌ت
4) ئاغه‌ى یاسمى (کافره‌گه) خه‌یلى دڵگیره
ره‌زایه‌ت بیه (وه‌ى دویه‌تڵه) تن هه‌رچێگ شیره
5) نازار عه‌زیز عه‌زیزتر له گیان
که‌ى بیاتامه‌د (گڵاره‌گه‌م) له مڵک ئه‌یوان
نموونه‌یل تره‌ک "پاوه‌چ" له هووره‌ى زنه‌ى یاى ئبراهیم حوسه‌ینى له ناو که‌وانه هاوردیمه.
1) مانشت چڕیه‌و ( له ده‌سێ وه‌ى بکه‌م) کویه‌ى قڵاڕه‌نگ
که‌ڵم بار کردیگه دڵم هاته ته‌نگ
2) هه‌م ته‌نگه زۆڵفه‌گه‌د (له هه‌ن من کافراگه) بخه له بانم
بیلا وه راحه‌ت (ئاخ باوگه) ده‌ر بچوو گیانم
3) له دڵه‌گه‌م بپرس(عه‌زیزى خانم) بزان خه‌تام چوه‌س
له ژێرته‌نگ مانشت دڵ که‌فته هه‌وه‌س
4) خاڵووزاى عه‌زیز (مردمه و شین مه‌خوه‌نمه) له‌لام کردگه بار
قوڵه‌َى لیوم تیه‌ى جوور ئه‌ور وه‌هار
5) به‌وره و سه‌رینه‌گه‌م (مز ماڵ ده‌واره‌گه‌م) ده‌م وه مووره‌وه
بسپه‌ره‌م وه خاک زوى بچووره‌وه
نموونه‌یل "پاوه‌چ: له هووره‌ى سه‌یدقۆلى هانه ناو که‌وانه
1) ئمڕوو قووڵه‌م (شکار شێوه‌گه) جه‌لا داوى له خوه‌ى
دڵم خس ئه‌و بان سه‌ر ئه‌لمَاس نه‌ى
2) یه دووس کییه (په‌شیوم) شانه‌ى شانه‌یه
له کى تووریایگه، مه‌ى به‌هانه‌یه
3) شه‌وان مه‌خه‌فم ڕووحم له لایه
ڕووحم نگابان(عه‌زیزى توور نه‌که‌ى) کیشکچى جایه
4) هه‌ر ملیه‌ێ به‌زره (شێوه‌ى که‌ڵ دێرێ) من نه‌م وه پێوه
چه‌وه‌ڕیم قووڵه‌م که‌ى باى وه ریوه
5) ئه‌گه‌ر کوشیده‌م(که‌ڵ هویل شکار چه‌و) بپرس خه‌تام چوه‌س
له چوه‌م تووریایده شووخ ئه‌بڕوو مه‌س